Terapia nerwowo-mięśniowa – na czym polega? Terapia PNF (proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu) jest to metoda rozległej kinezyterapii. Polega ona na neurofizjologicznych wzorcach przeprowadzania czynności ruchowych przez pacjenta. Ważne jest tutaj założenie, iż rozwijają się one w ciągu całego życia i mogą je dotknąć różne zaburzenia. Zadaniem tej metody PNF jest eliminacja tychże zaburzeń i powrót właściwych wzorców ruchowych u pacjenta, a także ich kształtowanie.
Na czym polega metoda PNF?
Terapia PNF to przykład neurofizjologicznego działania terapeutycznego. Istotę tej koncepcji oparto na fizjologii rozwoju ruchowego człowieka. Przebiega ona, zaczynając od obszarów proksymalnych do dystalnych. Celem tejże metody jest przede wszystkim odtwarzanie utraconej funkcji i wielozmysłowe bodźcowanie pacjenta. Mowa tutaj o bodźcach wzrokowych, słuchowych, dotykowych i propioceptywnych. W PNF wykorzystuje się ruchy podobne do tych naturalnych, które mają przebieg trójpłaszczyznowy, wzdłuż skośnych osi ruchu. Dzięki tego rodzaju ruchom można aktywować znaczną ilość mięśni w konkretnym łańcuchu mięśniowych. Niezwykłą ważną funkcję we właściwym wykonywaniu ruchu pełni opór manualny, czyli ręce terapeuty. Specjalista z dziedziny fizjoterapii prowadzi swojego pacjenta, a więc daje mu informacje dotyczące kierunku, szybkości oraz siły ruchu. Jeśli chodzi o rolę oporu, ma on pozwalać na łatwiejsze wykonanie danego ruchu, a nie go utrudniać. Istotną kwestią metody PNF jest jej funkcjonalność. Terapia https://kursy-fizjoterapia.eu/ powinna mieć charakter zadaniowy, a więc skupia się jedynie na funkcji utraconej przez wypadek tudzież chorobę. PNF to nie tylko praca terapeutyczna, gdyż stosuje się w niej również czynności, dzięki którym pacjent będzie mógł na co dzień lepiej funkcjonować (ubieranie, jedzenie). Teorii torowania nerwowo-mięśniowego zależy w dużym stopniu na odszukiwaniu i zastosowaniu potencjału oraz skumulowanych rezerw w pacjencie. A więc specjalista korzysta ze sprawnych sfer ruchowych pacjenta, aby aktywować te słabsze czy uszkodzone. Metoda PNF znajduje zastosowanie w rehabilitacji ortopedycznej, pediatrycznej czy neurologicznej.
Metoda PNF korzysta z działania receptorów umożliwiających przyspieszenie reakcji zwrotnej pochodzącej z układu nerwowego:
- proprioceptywna (stymuluje najważniejsze receptory ruchu i pozycja ciała),
- nerwowo-mięśniowa (działa z wykorzystaniem elementów wspólnych dla mięśni i układu nerwowego),
- torowanie (wzbudza motywację pacjenta.
Jakie techniki stosuje się w terapii PNF?
Wiele zależy od celów, jakie chce się osiągnąć. Podstawowe techniki używane w koncepcji PNF to:
- odtwarzanie ruchu- celem tej techniki jest nauczenie pacjenta świadomego ułożenia ciała, ale także umiejętności odtworzenia nauczonego już ruchu. Współpraca fizjoterapeuty i pacjenta polega na biernym osiągnięciu końcowej pozycji, po czym częściowym ruchu w kierunku powrotu. Następnie pacjent może sam zwiększyć zakres ruchu. Istotna jest tuta przede wszystkim stymulacja, która polega na oporowaniu wszelkich komponentów ruchu.
- rytmiczne zapoczątkowanie ruchu- technika ta służy do nauki ruchu i jego automatyzacji. Za jej pomocą można polepszyć koordynację ruchową i wyregulować napięcie mięśniowe podczas ruchu. Podczas niej terapeuta wykonuje w sposób bierny ruch, a pacjent się do niego włącza. W tej technice wymieniamy cztery różne fazy (bierna, wspomagana, z oporem manualnym, samodzielny ruch),
- dynamiczna zwrotność ciągła (korzysta z dostępnego zakresu ruchu, aby kształtować koordynację, równowagę i siłę mięśniową. Pacjent wykonuje ruch e jednym kierunku, po czym zatrzymuje napięcie mięśniowe i rozpoczyna ruch zwrotny w przeciwnym kierunku.
- stabilizacja zwrotna- pomaga poprawić siłę mięśniową, koordynację i stabilność. Fizjoterapeuta wywołuje napięcie, poprzez stawianie oporu mięśniom poprzez ucisk rąk. Następnie zmienia ustawienie rąk, aby stawiać opór w przeciwnym kierunki, dzięki czemu uaktywniają się inne mięśnie pacjenta.
- kombinacja skurczów izotonicznych- technika ta polepsza kontrolę mięśniową w skurczach koncentrycznych, statycznych i ekscentrycznych. Oprócz tego, przydaje się do zwiększenia wytrzymałości i siły mięśniowej.
Jakie są najważniejsze zasady rehabilitacji metodą PNF?
Najważniejsze jest to, aby fizjoterapeuta był w stanie znaleźć najsilniejsze strony pacjenta. Wszystkie techniki nie mogą wywoływać bólu. Podczas tej metody ważne jest też to, aby stworzyć przestrzeń, która będzie sprzyjała efektom terapii. Liczy się tutaj również pozytywne nastawienie. Zaczyna się od aktywności, która nie będzie dla pacjenta trudna. Terapeuta musi także motywować swojego pacjenta, podkreślać efekty jakie zostały do tej pory uzyskane i rozwiązywać wszelkie trudności.
Kiedy warto zastosować metodę PNF?
Terapię PNF wykorzystuje się w wielu różnych przypadkach. Jest ona skuteczna między innymi w wadach postawy, zarówno jeśli chodzi o samą profilaktykę, jak i terapię. Ponadto sprawdza się u osób ze stwardnieniem rozsianym, chorobą Parkinsona, dystrofiami mięśniowymi, stwardnieniem zanikowym bocznym, polineuropatiami. Fizjoterapeuci korzystają z niej również u pacjentów z urazami rdzenia kręgowego, urazami czaszkowo-mózgowymi, po udarach mózgu, z zaburzeniami oddychania i przełykania, po złamaniach kości, czy po endoprotezoplastyce stawu kolanowego oraz biodrowego.
